Xác định nguyên nhân nghiện game là bước đầu tiên và quan trọng để cha mẹ thấu hiểu và đồng hành cùng con vượt qua thói quen xấu. Nhiều cha mẹ khuyên răn và ngăn cấm con nhưng họ chưa biết, chính họ cũng là nguyên nhân khiến con tìm đến các trò chơi trên mạng. Những suy nghĩ và hành động hàng ngày của cha mẹ có thể đã vô tình khiến con tìm đến không gian ảo. Trong bài viết này, cùng colanh.vn nhìn lại 5 nguyên nhân con nghiện game xuất phát từ cha mẹ.
1. Tình trạng nghiện game của con hiện nay
Nghiện game đang trở thành vấn đề nhức nhối trong đời sống gia đình và xã hội, đặc biệt ở lứa tuổi học sinh. Theo khảo sát của Bộ Giáo dục & Đào tạo phối hợp cùng UNICEF năm 2023, có tới 23% học sinh THCS và THPT cho biết từng chơi game quá 3 giờ/ngày, trong đó nhiều em coi việc chơi game là thói quen hằng ngày khó bỏ.
Báo cáo của Bộ Thông tin & Truyền thông cũng chỉ ra rằng Việt Nam hiện có khoảng 30 triệu người chơi game online, với 10% trong số này rơi vào tình trạng nghiện, tức không còn khả năng kiểm soát hành vi, bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến học tập, sức khỏe và các mối quan hệ xã hội. Điều này phản ánh một thực trạng đáng lo: không ít trẻ em đang dần đánh mất sự cân bằng trong cuộc sống vì thế giới ảo.
Nguyên nhân nghiện game rất đa dạng. Một phần đến từ áp lực học tập, thiếu sân chơi lành mạnh ngoài đời thực, khiến trẻ tìm đến game như một nơi giải tỏa căng thẳng và tìm kiếm niềm vui. Thêm vào đó, sự hấp dẫn của các trò chơi điện tử online – với hình ảnh sinh động, phần thưởng liên tục, yếu tố cạnh tranh gay gắt – khiến trẻ dễ bị cuốn hút và khó rời bỏ.
Nhiều bậc cha mẹ lại quá bận rộn hoặc buông lỏng quản lý, vô tình tạo điều kiện cho con đắm chìm trong màn hình thay vì các hoạt động bổ ích khác. Từ những yếu tố đó, game không chỉ đơn thuần là trò giải trí, mà dễ dàng trở thành “cái bẫy ngọt ngào” khiến trẻ sa vào nghiện ngập.
2. Cha mẹ có biết 5 nguyên nhân con nghiện game xuất phát từ chính mình?
2.1 Sự kỳ vọng của cha mẹ tạo nên áp lực cho con
Áp lực từ “sự kỳ vọng” của cha mẹ chính là một nguyên nhân của nghiện game. Bất kỳ cha mẹ nào cũng muốn con học giỏi, đạt thành tích này, thành tích khác. Nhưng nếu yêu cầu quá cao, những kỳ vọng này dễ trở thể gánh nặng với con.
Chính sự kỳ vọng của cha mẹ, con trở nên áp lực hơn với điểm số, các kỳ thi, sự so sánh với “con nhà người ta”. Con có thể tìm đến chơi game để thoát khỏi những gánh nặng vô hình này.
Cha mẹ có thể không biết, nhưng câu nói thường ngày của mình như: “Sao nay con chỉ được 8 điểm”, “Bạn A đứng đầu rồi đấy, con chỉ đứng thứ x”,… đã dần khiến con bỏ ngoài tai và tìm niềm vui trong game.
2.2 Cha mẹ không đủ thời gian bên con
Cuộc sống thường ngày bận rộn khiến nhiều cha mẹ không thể dành thời gian chất lượng cho con. Những bữa cơm nhà thiếu thành viên, những hoạt động ngoại khóa thưa dần, những cuộc trò chuyện cũng ít đi…
Nhiều gia đình ngay từ bé đã tạo thói quen không tốt cho con như: cho con xem điện thoại để ăn cơm, cho con xem tivi để dọn dẹp,… Các thiết bị điện tử đã như “bảo mẫu” của con từ bé thay vì sự đồng hành của cha mẹ.
Con thiếu sự kết nối với gia đình, không biết chia sẻ cùng ai, không được lắng nghe. Dần dần game đã trở thành “người bạn đồng hành” cùng con.
2.3. Cha mẹ cũng “nghiện điện thoại”
Chính cha mẹ cũng suốt ngày ôm khư khư chiếc điện thoại mà không dành thời gian cho con. Cha mẹ mải lướt mạng xã hội, làm việc, nhắn tin đã lấy đi thời gian chất lượng bên con. Những thất vọng dần tăng lên khi con muốn chia sẻ nhưng cha mẹ dán mắt vào điện thoại.
Chính cha mẹ đã trở thành tấm gương xấu khiến các con học theo. Các thành viên trong gia đình tuy gần nhau, nhưng lại cách xa nhau sau chiếc điện thoại. Con học từ những gì cha mẹ làm mỗi ngày chứ không đơn giản là những lời dạy dỗ.
2.4. Cha mẹ quản lý chưa đúng cách
Biết con chơi game nhiều là không tốt nhưng cách quản lý của cha mẹ đôi khi lại vô tình đẩy con ra xa.
Quản lý quá chặt:
Cha mẹ quản lý quá chặt, cấm đoán cực đoan mà con không có cơ hội được giải thích, được bày tỏ quan điểm. Sự quản lý này chỉ khiến con lén chơi và giấu giếm để bố mẹ không phát hiện ra. Cha mẹ quản lý chưa tốt làm con phản ứng ngược, thậm chí là lừa dối để chơi game.
Buông lỏng hoàn toàn:
Ngược lại, một số phụ huynh buông lỏng hoàn toàn mặc kệ con cũng dễ khiến con sa và nghiện game. Con chưa đủ khả năng kiểm soát hành vi và dễ bị bạn bè rủ rê thử chơi các trò chơi điện tử.
Cách quản lý của cha mẹ không đúng cách (cấm đoán hay buông lỏng) cũng là một trong những nguyên nhân của nghiện game ở trẻ. Những quy tắc của cha mẹ cần sự nhất quán, mềm mỏng và con hiểu được lý do. Và để từ đó, cha mẹ có thể đồng hành với con thay vì chỉ kiểm soát.
2.5 Cha mẹ thường xuyên mâu thuẫn
Nguyên nhân nghiện game có thể xuất phát từ việc cha mẹ thường xuyên xích mích. Chứng kiến cha mẹ cãi nhau liên tục, trái tim của con vụn vỡ và có những vết thương khó chữa lành. Dần dần hình thành nên nỗi lo lắng, bất an và sợ hãi khi cha mẹ cãi nhau.
Đặc biệt, nếu con là lý do cha mẹ cãi nhau, các con có xu hướng tự đổ lỗi cho chính mình. Những tổn thương và sự lo lắng khiến các con tìm đến game để giải thỏa. Trong thế giới ảo, các con xa rời những tiếng cãi vả, được chia sẻ với “bạn bè ảo” và được công nhận.
Nghiện game chỉ là biểu hiện, còn sâu thẳm bên trong con là nội tâm sâu sắc cần được vỗ về. Cha mẹ nào cũng yêu thương con cái nhưng nhiều cha mẹ đã vô tình gây nên những tổn thương nội tâm của con. Và chính họ cũng là nguyên nhân nghiện game ở các con trẻ.
ĐỌC NGAY: Mẹ thay đổi để con thoát nghiện game
3. Cha mẹ là “gốc rễ” cho sự thay đổi của con
Khi con bị nghiện game, cha mẹ tìm đủ mọi cách để con từ bỏ. Từ việc la mắng, cấm đoán đến cắt mạng, tịch thu điện thoại. Nhưng hầu hết đều gặp tình trạng: càng ép, con lại càng phản kháng. Việc con nghiện game không phải là con hư, mà chính là cách con đang giải tỏa những cảm xúc bên trong. Game chính là “nơi trú ẩn” quen thuộc giúp con quên đi những cô đơn, áp lực, thiếu chia sẻ, thiếu kết nối,…
Thay vì bắt đầu từ việc ép con bỏ game, hãy bắt đầu từ chính cha mẹ. Nhìn vào bên trong và tự hỏi bản thân:
Mình có đang quá kỳ vọng vào con?
Mình có thật sự lắng nghe con mỗi ngày?
Cách mình nuôi dạy con có khiến con thêm xa cách?
Từ sự thấu cảm và thay đổi bên trong, cha mẹ dần kết nối được với con bằng sự hiện diện và tình yêu thương. Cha mẹ được chữa lành, con cũng được chữa lành và có động lực tự thay đổi.
Đây cũng chính là cách mà chương trình “Đường tới trái tim con” và Thạc sĩ tâm lý Nguyễn Thị Lanh đang hướng dẫn cha mẹ thực hành. Không vội sửa con mà hiểu con; chuyển hóa mình là gốc rễ và giúp con tự điều chỉnh một cách nhẹ nhàng và bền vững.
Thông qua các kiến thức và những chia sẻ của chuyên gia, nhiều phụ huynh đã tìm được hướng đi đúng đắn để chuyển hóa bản thân và chuyển hóa các con.
Trên đây là 5 nguyên nhân nghiện game xuất phát từ cha mẹ. Nếu cha mẹ đang thấy bối rối và chưa biết bắt đầu từ đâu, “Đường tới trái tim con” chính là cánh cửa để cha mẹ bắt đầu kết nối với con mình
